Ανθρωπιστική Ψυχοθεραπεία

Ανθρωπιστική Ψυχοθεραπεία

Η ανθρωπιστική ψυχολογία ονομάστηκε έτσι λόγω του σώματος σκέψης της γύρω από την «καλή φύση» του ανθρώπου, αλλά και για τον σεβασμό που προσάπτει στο είδος του. Φιλοσοφικά, οι απόψεις της επηρεάστηκαν από τον υπαρξισμό δίνοντας έμφαση στο φαινομενολογικό νόημα που δίνει το άτομο στην ζωή του, στην ελευθερία επιλογής και την αγωνία που συνυπάρχει με αυτήν, αλλά και στην υπευθυνότητα ως προς τον τρόπο που κάποιος επιλέγει να ζήσει, χαρακτηριστικά τα οποία διέπονται από κάποιες αρχές που είναι οι παρακάτω: α) Το παρόν είναι σημαντικότερο αντί του παρελθόντος ή του μέλλοντος στα οποία εστιάζουν άλλες κατευθύνσεις γι’ αυτό ο ψυχοθεραπευτής δουλεύει με τον πελάτη του επικεντρωμένος στο εδώ και τώρα. β) Η ανθρωπιστική θεωρία διέπεται από την αρχή της πραγματικότητας και τονίζει την ανάληψη ευθυνών ως δρόμο προς την επίλυση προβλημάτων του ατόμου, είτε οι ενέργειες του είναι θετικές είτε είναι αρνητικές. γ) Αυτή η προσέγγιση τονίζει την μοναδικότητα και την αξία ακόμη και αν η δράση του ατόμου είναι αρνητική διότι υποστηρίζει την έμφυτη ύπαρξή της (αξίας) στον άνθρωπο. δ) Ο στόχος αυτής της προσέγγισης είναι να οδηγήσει το άτομο σε μεγαλύτερη αυτογνωσία. Η αυτογνωσία και η προσωπική του ανάπτυξη ως επακόλουθο της, είναι αυτές που μπορούν να συνδράμουν στην πραγματική του ευτυχία.

Μερικές από τις κύριες έννοιες που συνθέτουν αυτήν την θεώρηση είναι:

1) Η τάση για αυτό-πραγμάτωση Η τάση για αυτό-πραγμάτωση που είναι και λίγο παρεξηγημένη έννοια. Ο πελάτης μπορεί να φτάσει σε αυτοπραγμάτωση και επίλυση μιας κατάστασης αναπτύσσοντας την επαφή με τα εσωτερικά του αποθέματα. Μπορεί όμως να φανεί και ανθεκτικός στην αλλαγή με αποτέλεσμα να μην την επιτυγχάνει.

2) Οι αξίες Οι αξίες που πρεσβεύει η ανθρωπιστική θεραπεία υποστηρίζουν την ατομικότητα που σχετίζεται με τον προσωπικό τρόπο ζωής του κάθε πελάτη. Οι επιθυμίες οι πεποιθήσεις και όλη η κοσμοθεωρία του γίνεται αποδεκτή διότι μπορεί να είναι χρήσιμη και ωφέλιμη γι’ αυτόν. Η πραγματικότητα καθορίζεται από τον ίδιο χωρίς κατευθυντικούς σκοπούς και η επίλυση προβλημάτων του, έγκειται στην δέσμευση των δημοκρατικών αρχών και της επικοινωνίας.

3) Η φαινομενολογία Η φαινομενολογία είναι κατά κάποιο τρόπο η συνέχεια του προηγούμενου λογύδριου. Πέρα από την ύπαρξή της ως αξία αυτής της θεωρίας είναι και ο τρόπος που βλέπει το άτομο χωρίς να εστιάζει τόσο στο αιτιοκρατικό στοιχείο του προβλήματος. Περισσότερο έχει να κάνει με το πώς το εισπράττει ο πελάτης μέσα από το δικό του πεδίο αντίληψης.

4) Η ολότητα Η ολότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά τα οποία καταργούν στην ουσία την μηχανιστική δόμηση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Η θεραπεία ορίζεται σύμφωνα με τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του πελάτη και προσαρμόζεται λαμβάνοντας τα όλα υπ’ όψιν γι’ αυτό αποφεύγεται και η απλουστευτική κατηγοριοποίηση του σε «ομάδες» ή γενικεύσεις με το σύνολο.

5) Οι σχέσεις Κομβικό σημείο για τους ανθρωπιστές θεραπευτές είναι η έμφαση που δίνουν στις σχέσεις. Υποστηρίζουν πως μέσα από τον αλληλεπίδραση ωθείται κάποιος να δημιουργήσει μια συμπεριφορά της έμφυτης τάσης του. Ο σύμβουλος με την στάση του διευκολύνει αυτήν την ενέργεια έχοντας συνεργατικότητα, μη-κριτική διάθεση, αποδοχή άνευ όρων, αυθεντικό διάλογο μαζί του και κατανόηση, σεβασμό, εμπιστοσύνη, ενσυναίσθηση.

6) Η ενσυναίσθηση Η ενσυναίσθηση είναι μια δεξιότητα που διέπει αυτή την θεώρηση. Καλεί τον θεραπευτή να συμμετέχει στον κόσμο (πεδίο) του θεραπευόμενου, ώστε να αποκρυσταλλώσει βιώματα και συναισθηματικές καταστάσεις. Το αποτέλεσμα είναι να αποκτήσει επίγνωση που θα τον βοηθήσει στην επιτυχημένη αντιμετώπιση των προβλημάτων του.

7) Το συναίσθημα Σύμφωνα και με τα προηγούμενα στην λήψη αποφάσεων εμπλέκονται και τα συναισθήματα. Έτσι οι ανθρωπιστές θεραπευτές εστιάζουν σε αυτά (συναισθήματα), ώστε αποκαλυπτικά να συμμετάσχουν στην αλλαγή του πελάτη, σαν αναπόσπαστο στοιχείο της ολότητας του.

8) Το νόημα Η ανθρωπιστική θεωρία εστιάζει στην αναζήτηση του προσωπικού νοήματος του ατόμου διότι υποστηρίζει πως μέσα από αυτό οργανώνεται ένας πιο ισορροπημένος εαυτός. Επιπλέον στην εξέλιξη της το άτομο δημιουργεί νέα νοήματα και η βοήθεια του συμβούλου έγκειται στο να του τα αντανακλάσει στο εδώ και τώρα.

9) Ελευθερία-Επιλογή-Υπευθυνότητα Μέσα από τον αυτό-ορισμό και την αυτογνωσία που έχει το άτομο ή που βοηθιέται να ανακαλύψει αποκτά την ελευθερία να επιλέγει για την ζωή του. Ως εκ τούτου είναι ή καταλήγει να είναι και υπεύθυνος να αναλάβει και τις συνέπειες των πράξεών του, άσχετα από το αποτέλεσμα (καλό ή κακό).

10) Η αγωνία Τέλος, οι ανθρωπιστές θεραπευτές βλέπουν την αγωνία ως κινητήρια δύναμη για αυτό-στοχασμό παρά ως θλιβερό συναίσθημα. Με την αποδοχή της από τον θεραπευτή ο πελάτης αφήνεται να βιώσει την αγωνία και να στοχαστεί σε πιο λειτουργικά νοήματα.

Βιβλιογραφία

Cain, D. J. (2001). Defining characteristics, history and evolution of humanistic psychotherapies. Washington DC: American Psychological Association.
Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. New York: Basic books.