Εργασιακές Σχέσεις και Ψυχοθεραπεία

Συχνά αναφέρονται στην Ψυχοθεραπεία εργασιακές δυσκολίες, συγκρούσεις κτλ. .. με αφορμή λοιπόν αυτό, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις γύρω από τα εργασιακά ζητήματα (που παρόλο που θα μπορούσαμε να δώσουμε πολιτικές ή νομικές διαστάσεις, εδώ θα εστιάσουμε μόνο στις ψυχολογικές και στην ανάλυση της συμπεριφοράς των ανθρώπων ακολουθεί το παρακάτω κείμενο, στα πλαίσια του απορρήτου με ένα φανταστικό υποθετικό σενάριο και bonus μια μικρή Συστημική Ψυχοθεραπευτική ματιά.

... λέει λοιπόν ο εργοδότης στον υπάλληλο: πέρα από τις συλλογικές συμβάσεις, θα κανονίζουμε πλέον μεταξύ μας (ατομικά), και του λέει πως θα του κόψει περίπου 100 ευρώ. Ο υπάλληλος σκέφτεται πως δεν λαμβάνει υπόψιν του ο εργοδότης, πως είναι εργατικός, άτομο εμπιστοσύνης, που αφοσιώνεται και στηρίζει τον εργοδότη ή ότι έχει και άλλες δεξιότητες ή ακαδημαϊκά προσόντα και ειδικότητες και δέχεται να συνεχίσει μόνο με τον ίδιο μισθό. Επίσης, ονειρευόταν να ζητήσει και μια μικρή αύξηση αφού μπορούνε να τα βρούνε πλέον μεταξύ τους. Ο εργοδότης αντιπροτείνει και λέει πως θα του δώσει τα ίδια μόνο αν δουλέψει περισσότερες ώρες γιατί δεν βγαίνει. Ο υπάλληλος δεν δέχεται γιατί θεωρεί πως δεν λαμβάνονται υπόψιν η προσωπικότητα, οι δεξιότητες και τα ακαδημαϊκά του προσόντα. Ο υπάλληλος πιθανόν να κριθεί ως φιλοχρήματος, αχάριστος, ίσως και τεμπέλης. Ο εργοδότης πιθανόν να κριθεί ως σκληρός, ίσως και ως πλεονέκτης ή άτομο/επιχείρηση που εκμεταλλεύεται. Βλέποντας βέβαια πως και οι δύο προσπαθούν να διατηρήσουν σημαντικά για αυτούς πράγματα, όπως την επιβίωση, την αξιοπρέπεια, την αξιοπιστία τους, κάνει νόημα η συμπεριφορά τους στο πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται. Οι γύρω (σαν παρατηρητές) συνήθως ακολουθούμε την λογική αυτού με τον οποίο νοιώθουμε μεγαλύτερη οικειότητα ή με τον οποίο έχουμε περισσότερα κοινά ή οφέλη (συναισθηματικά, πνευματικά, οικονομικά κτλ). Επίσης προσπαθούμε να σκεφτούμε μια έξυπνη και γρήγορη λύση (βασισμένη συνήθως στα προϋπάρχοντα αυθαίρετα συμπεράσματά μας), που θα αλλάξει τα πράγματα, καταλήγοντας πιθανόν να κρίνουμε την πολιτική ηγεσία (πέρα από τους πρωταγωνιστές, που τους έχουμε κρίνει πρώτους). Λίγοι θα μιλήσουμε για τις σχέσεις, την κατανόηση των θέσεων και των ρόλων του καθενός από τους πρωταγωνιστές, αλλά και των γύρω μας που τους περιβάλλουν (συμπεριλαμβανομένων των εαυτών μας!). Λίγοι θα αναγνωρίσουμε το βίωμα ή ακόμη και τον αγώνα, τα δίκαια (που προφανώς όλοι έχουν ως έναν βαθμό και δεν εννοούμε τα νομικά στην προκειμένη) ή τα κίνητρα του καθενός και δεν θα ρωτήσουμε καν ποια μπορεί να είναι. Ακόμη λιγότεροι (συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των πρωταγωνιστών), θα προσπαθήσουμε να δούμε πως οργανώθηκαν αυτοί οι σχεσιακοί κανόνες, αν υπήρχε ευελιξία σε αυτούς, πως συν-κατασκευάστηκαν κ.ά.

Ευτυχώς, η Συστημική Ψυχοθεραπεία θα ασχοληθεί με όλα αυτά και σίγουρα όχι μόνο με αυτά! Η ενασχόλησή της με την πολυπλοκότητα των σχεσιακών αλληλεπιδράσεων, μας επιτρέπει να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του "Λύκου", της "Κοκκινοσκουφίτσας", των "γύρω χωρικών", του ίδιου του παρατηρητή(!), αλλά και παραπέρα σε αυτό που όλοι μαζί δημιουργούμε και κατασκευάζουμε στην μοναδικότητα των σχέσεών μας, στην μοναδικότητα του συγκεκριμένου πλαισίου στο οποίο βρεθήκαμε, την όποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή!

Εσείς τι θα λέγατε;
• Τι θα ήταν επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψιν στην πολυπλοκότητα της σχέσης όλων μεταξύ τους;
• Ανάλογα με το ποιος από αυτούς θα σας προσέγγιζε, θα αλλάζατε την τοποθέτησή σας;
• Θα ψάχνατε κάποιο πρόβλημα ή κάποιο "προβληματικό άτομο" στις προαναφερθείσες σχέσεις;
• Αν βρίσκατε κάποιο "προβληματικό άτομο", αυτό θα σας επέτρεπε να δείτε πίσω και πέρα από το άτομο, πως οργανώθηκαν οι υπόλοιπες σχέσεις;
• Μπορεί να πει κάποιος, πως θα είναι αντικειμενικός, ή θα επηρεαστεί από τα προσωπικά του βιώματα;
• Αν επηρεαστεί, θα τα λάβει υπόψιν του, όταν ανταποκριθεί στο κοινό σημείο συνάντησης με αυτούς που παρατηρεί; Αν δεν επηρεαστεί, πως το πετυχαίνει και σε τι εξυπηρετεί και τους υπόλοιπους;
• Αν κάποιος αναζητούσε μια αλλαγή, ποιο θα ήταν το αίτημα για αλλαγή;
• Ποιες θα ήταν οι εξελίξεις αν δεν έκανε κανένας κάτι γύρω από την αλλαγή;
• Οι σχεσιακές εντάσεις-ταλαντώσεις, ποιες πιθανές αλλαγές θα φέρνανε;

Θα μπορούσαμε φυσικά να συνεχίσουμε με περισσότερες Συστημικές, φιλοσοφικές-υπαρξιακές αναζητήσεις, αλλά αυτό ίσως το κάνουμε με αφορμή ένα άλλο άρθρο.

Αν λοιπόν με αφορμή αυτό το παράδειγμα έχετε διαβάσει ως εδώ, δεν έχετε κουραστεί ακόμη και έχετε απαντήσει ή ακόμη και σκεφτεί πως θα αντιμετωπίζατε (ψυχολογικά πάντα εννοώντας) αυτές τις "απλές καθημερινές σχέσεις" στις οποίες συχνά όλοι βρισκόμαστε, τότε έχετε μπει για στην θέση ενός Συστημικού Ψυχοθεραπευτή! Τα παραπάνω δείχνουν κάποιους από τους λόγους που οι εξειδικεύσεις σε μια Ψυχοθεραπευτική Προσέγγιση (στην προκειμένη στην Συστημική), είναι συνήθως 4 χρόνια!